Dicter
Dealing with anger
When we’re angry, we have several choices:
- Express the anger
- Suppress the anger
- Manage our anger response
Mynegi’r dicter
Efallai y bydd angen ymateb cynddeiriog – efallai yr ymosodir arnom yn gorfforol neu ein bod yn dyst i drosedd. Yn fwyaf aml byddwn yn difaru cael ffrwydriad o ddicter. Efallai y byddwn yn teimlo ein bod wedi colli rheolaeth, ac wedi dweud neu wneud rhywbeth y byddem yn dymuno na fyddem wedi ei wneud. Gall gwyntyllu ein cynddaredd ein harwain i wneud yr araith orau y byddwn yn ei difaru hyd byth!
Atal y dicter
Efallai y byddwch yn penderfynu brathu eich tafod ac anwybyddu pryfociad, yr ydym i gyd yn gwneud hynny o bryd i’w gilydd. Ar brydiau gall y strategaeth hon fynd o’i lle ac rydym yn mynd hyd yn oed yn fwy dig nag o’r blaen. Gallai hyn ddigwydd os yw rhywbeth wedi eich gwylltio yn y gorffennol ac na wnaethoch fynegi’ch dicter ar y pryd – efallai nad oeddech chi eisiau gwneud hynny neu efallai nad oedd yn ddiogel gwneud hynny.
Gall hyn arwain at ganlyniadau negyddol yn y tymor hir. Efallai y byddwch chi’n gweld pan fydd rhywbeth yn digwydd i’ch gwylltio neu’ch cynhyrfu yn y dyfodol, eich bod chi’n teimlo’n ddig iawn ac yn ymateb gyda mwy o emosiwn nag sy’n briodol i’r sefyllfa newydd.
Gall ceisio atal eich dicter hefyd arwain at fathau eraill o ymddygiad, fel ymateb mewn ffordd ymosodol oddefol – er enghraifft bod yn goeglyd neu’n ddi-fudd, neu wrthod siarad â rhywun. Efallai y gwelwch eich bod yn gwylltio’n rhy gyflym neu’n rhy aml neu efallai dros bethau dibwys.
Weithiau mae pobl yn atal eu dicter yn fwriadol oherwydd eu bod yn ofni colli rheolaeth. Yn anffodus, gall hyn gynnal ein hofnau o ddicter a gall ei gwneud hi’n anodd gweithredu’n bendant a datblygu’r sgiliau sy’n angenrheidiol i gyfleu ein teimladau’n effeithiol.
Rheoli ymateb o ddicter
Mae yna ychydig o sgiliau allweddol y gallwn eu dysgu i helpu i reoli ein dicter yn effeithiol
Oedi a chyfri i 20
Arafwch eich anadlu, ymlaciwch densiwn y cyhyrau. Agorwch eich dyrnau, ymlaciwch eich ysgwyddau. Cyfrif yn eich meddwl ac anadlwch allan yn ddwfn
Gwrando yn ofalus
Rhowch sylw manwl i’r hyn y mae pobl yn ei ddweud – ydi hyn yn ymosodiad personol mewn gwirionedd?
Peidio ag ymateb mewn dicter
Os oes amheuaeth, dywedwch ddim, arafwch, cerddwch i ffwrdd, gofynnwch efallai am amser i feddwl, osgoi teimlo eich bod dan bwysau i wneud rhywbeth
Chwilio am y gwirionedd
Chwiliwch am y mymryn o wirionedd yn yr hyn y mae pobl yn ei ddweud. Mae bob amser yno. Ydyn nhw’n teimlo’n ddig, wedi eu brifo neu rywbeth arall?
Peidio â phenderfynu tra byddwch yn ddig
Anaml iawn y mae penderfyniadau a wneir yng ‘ngwres y foment’ yn rhai da, peidiwch â chael eich gwthio i wneud penderfyniad, trafodwch bethau’n nes ymlaen
Gweithredu gyferbyn
Os ydych chi’n teimlo fel ymosod, camwch yn ôl. Os yw’ch cyhyrau’n tynhau, ymlaciwch nhw. Os ydych chi’n teimlo fel gweiddi, siaradwch yn dawel.
Meddyliau di-fudd
Pan fyddwn yn ddig neu mewn hwyliau gwael gall ein meddyliau ymestyn yr hwyliau neu fwydo’r dicter. Weithiau maen nhw’n gwneud i ni feddwl bod ymddygiad ymosodol wedi ei gyfiawnhau mewn rhyw ffordd. Heriwch eich meddwl!
Dylai pethau fod yn union fel yr wyf am iddynt fod
Weithiau rydym yn teimlo bod gennym hawl i gael pethau yn ein ffordd ein hunain. Pan oeddem yn ifanc, efallai bod rhywfaint o wirionedd yn hynny. Bydd ein rhieni wedi gwneud bywyd yn haws i ni mewn rhai ffyrdd. Weithiau mae’r syniad hwn yn parhau nes bod yn oedolyn, ynghyd â’r syniad y dylai bywyd bob amser fod yn ‘deg’ neu’n ‘gyfiawn’. Wrth gwrs, nid oes unrhyw reolau sy’n dweud y dylai bywyd fod yn deg, yn rhesymol neu’n gyfiawn. Mae digon o dystiolaeth y gall fod yn niweidiol iawn ac yn annheg ar adegau. Cofiwch pan nad yw pethau’n mynd eich ffordd eich bod ar y blaen weithiau, weithiau y tu ôl. Yn union fel pawb arall.
Nid yw pobl yn cymryd unrhyw sylw oni bai eich bod yn ddig – dyma’r unig ffordd o wneud eich pwynt
Mae’r syniad hwn yn ymddangos yn seiliedig ar y syniad bod pobl eraill rywsut yn hunan-ganolog ac yn ddi -ofal, heb sylwi na phoeni oni bai eich bod yn gwneud iddynt eistedd i fyny a chymryd sylw. Efallai bod hynny’n wir ar ryw adeg yn ystod eich bywyd, ond nid yw perthnasoedd oedolion wedi’u hadeiladu ar ofn. Yn gyffredinol, nid yw pobl yn hoffi bod o gwmpas pobl ddig. Peidiwch â drysu sylw a gafwyd trwy ofn am gariad, parch neu edmygedd. Weithiau mae dicter yn ysgogi dicter mewn eraill, felly efallai y bydd eraill yn teimlo dan fygythiad a hyd yn oed yn dewis ymladd gyda chi yn dod drosodd fel rhai afresymol o ddig.
Ni allaf reoli fy nicter
Mae’n wir bod pobl yn cael eu geni gyda’r tueddiad i fod yn fwy neu’n llai emosiynol. Mae rhai pobl yn ymateb yn gyflymach nag eraill, mae rhai pobl yn cymryd mwy o amser i dawelu nag eraill. Ond mae’r ffordd rydyn ni’n ymddwyn mewn ymateb i’n hemosiynau yn cael ei ddysgu i raddau helaeth. Efallai na fyddwn yn gallu rheoli sut rydyn ni’n teimlo, ond yn sicr gallwn reoli sut rydyn ni’n ymddwyn pan fyddwn yn ddig. Gall mynychu cwrs rheoli dicter ein helpu gyda’r sgiliau angenrheidiol i oddef teimlo’n ddig neu ofidus heb ychwanegu at ein problemau trwy wneud rhywbeth y byddwn yn ei ddifaru.
Byddaf yn ffrwydro os na fyddaf yn gadael fy nicter allan
Meddyliwch am adegau pan rydych wedi gadael eich dicter allan. A yw wedi bod yn gadarnhaol? A oedd pethau’n well o ganlyniad? Os na, sut y gallai pethau fod wedi bod yn wahanol pe na baech wedi bod mor ddig?
Weithiau rydyn ni’n ofni ein dicter – mae’n teimlo fel bod anghenfil y tu mewn, a fydd allan o reolaeth os caiff ei ryddhau. Mae hyn yn ein harwain i atal ein hemosiynau ymhellach, mae’n ein harwain i osgoi datblygu’r sgiliau i gyfathrebu ein dicter mewn ffordd iach a phriodol. Mae atal ein dicter trwy ofni’r canlyniadau yn ein cadw’n ‘sownd’, yn ofni beth fydd yn digwydd pe baem yn gadael ein gwarchodaeth i lawr. Os yw hyn yn swnio fel chi, gall dosbarthiadau rheoli dicter ddangos ffyrdd i chi ddeall a mynegi eich dicter yn raddol heb ofn, a heb ychwanegu at sefyllfa sydd eisoes yn anodd.
Mae teimlo'n flin yn fy helpu i deimlo'n bwerus ac yn llai ofnus
Weithiau mae pobl sydd wedi cael eu dychryn pan oedden nhw’n ifanc yn penderfynu mynd yn frawychus eu hunain. Fel hyn maen nhw’n meddwl y byddan nhw’n ddiogel, na fydd unrhyw un yn manteisio arnyn nhw ac ni fydd yn rhaid iddyn nhw deimlo ofn mwyach. Wrth gwrs, mae hyn ond yn arwain at fwy o broblemau. Yr unig ffordd i oresgyn ofn mewn gwirionedd yw drwy ei wynebu, nid trwy orchuddio ofn gyda haen o ddicter neu elyniaeth. Efallai y byddwn yn ymddangos yn ddig, ond byddwn yn dal i wybod ein bod yn ofnus y tu mewn.
Os yw eraill yn eich dychryn
- Oes rhywun rydych chi’n ei adnabod yn eich dychryn?
- Ydych chi’n teimlo eich bod chi’n ‘troedio’n ofalus’ rhag ofn iddyn nhw ‘ffrwydro’?
- Ydych chi’n ofni bod yn chi eich hun?
- Ydych chi’n teimlo eich bod o dan feirniadaeth gyson?
- Ydych chi wedi gorfod ‘cymryd pethau i ystyriaeth’ ar gyfer tymer
- rhywun? Ydych chi wedi cael eich taro?
Gall dynion a menywod fod ofn eu partneriaid, eu plant, hyd yn oed eu ffrindiau. Os felly, ffoniwch linell gymorth CALL (0800 132 737) ar unwaith, neu tecstiwch ‘help’ i 81066. Byddant yn gallu eich rhoi mewn cysylltiad â sefydliadau a phobl a all helpu. Os ydych o dan 18 oed, gallwch gysylltu â ChildLine ar 0800 1111.
Os ydych chi’n darllen hyn oherwydd eich bod yn ofni rhywun ar hyn o bryd, neu os ydych chi wedi cael eich taro, gweithredwch nawr. Galwch yr heddlu.
Nid oes unrhyw beth yn gwarantu nac esgusodi trais corfforol, anaml y bydd trais yn digwydd unwaith nac yn gorffen ar ei ben ei hun.
Adnoddau hunangymorth
Mae llawer o lyfrau a gwefannau da a all helpu. Bydd eich Meddyg Teulu, nyrs practis neu ymarferydd iechyd meddwl gofal sylfaenol yn gallu argymell amrywiaeth o ddeunydd defnyddiol.
Gweithredwch nawr!
Po gynharaf y byddwch chi’n delio â hyn, y cynharaf y byddwch chi’n teimlo’n well! Os ydych chi wedi cael eich effeithio gan unrhyw beth rydych chi wedi’i ddarllen yma, neu os ydych chi wedi rhoi cynnig ar yr holl gyngor yma ond yn dal i gael trafferth gyda dicter, cysylltwch â’ch meddyg teulu neu weithiwr iechyd proffesiynol i gael gwybodaeth ychwanegol neu i fynd ar y ffordd i wellhad heddiw.
Asiantaethau sy’n Helpu
Gallwch ddod o hyd i restr o asiantaethau cenedlaethol a all helpu gyda dicter yma: National Anger Agencies
Ymwadiad
Mae’r deunydd hwn er gwybodaeth yn unig ac ni ddylid ei ddefnyddio ar gyfer diagnosis neu driniaeth cyflyrau meddygol. Rydym wedi defnyddio pob gofal rhesymol wrth lunio’r wybodaeth ond nid ydym yn gwarantu ei chywirdeb. Rydym yn argymell eich bod yn ymgynghori â meddyg neu weithiwr gofal iechyd proffesiynol arall ar gyfer diagnosis a thriniaeth cyflyrau meddygol, neu os ydych yn poeni o gwbl am eich iechyd.